Chips of bloemkool?

Samen op zoek naar begrijpelijke taal

Wanneer ik de vraag stel wat de overheid anders moet doen, weet Arthur het meteen: er moet meer gelet worden op toegankelijkheid en begrijpelijke taal. Het allerbelangrijkste is dat de brieven die je van de overheid krijgt, begrijpelijk zijn voor iedereen. In ons gesprek zegt Arthur: ‘Je komt het overal tegen, of je nou de coronaregels wilt begrijpen, je DigiD probeert te regelen, of je weg probeert te vinden in het ziekenhuis.’ Taal verheldert, óf verwart.

Vaak maken moeilijke woorden het onmogelijk om te komen waar je zijn moet. Bij dat laatste voegt Marjolein zich helemaal: ‘Eigenlijk gebruiken wij soms hele vreemde woorden, zoals ‘desalniettemin’, bijvoorbeeld. Dan kan je toch evengoed het woordje ‘toch’ gebruiken.’ Daar heeft Marjolein natuurlijk helemaal gelijk in. Desalniettemin gebruikt de overheid té vaak té moeilijke taal.

Ik interview Arthur Frohn en Marjolein Hueting omdat zij een van de BeleidsProkkels organiseren die op dinsdag 8 en donderdag 10 juni zullen plaatsvinden tijdens de Prokkelweek. In de BeleidsProkkels gaan ervaringsdeskundigen in gesprek met de overheid, om vragen te stellen en suggesties te doen. Er doen verschillende ministeries mee en ook het UWV, de reclassering en de Nationale Ombudsman. Arthur is ervaringsdeskundige bij de woongemeenschap Amerpoort, waar Marjolein werkt. Samen organiseren zij een BeleidsProkkel met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Extra bijzonder is dat Erik Gerritsen, de secretaris-generaal (baas) van het Ministerie VWS bij hun BeleidsProkkel wil aanschuiven. Twee jaar geleden was Arthur genomineerd voor een prijs van het ministerie VWS voor zijn initiatief Amerpride, een manier om mensen met een licht verstandelijke beperking en een LHBTQ-achtergrond met elkaar in contact te brengen. Op de uitreiking sprak Arthur de secretaris-generaal aan en vroeg hem om eens langs te komen bij de Amerpoort. En jawel hoor, Gerritsen zei ja!

Door corona kwam het er daarna twee jaar lang niet van, maar dit jaar moet het er eindelijk van komen, op afstand dan toch. Inmiddels hebben zich via Stichting Prokkel verschillende mensen van andere woonplaatsen kunnen aanmelden zodat ook zij hun vraag kunnen stellen aan het ministerie VWS.

Daarbij is het grote onderwerp dus de begrijpelijke taal en het ontbreken daarvan. Soms leidt onbegrijpelijke taal direct tot problemen. Zo vertelt Arthur over een mede-ervaringsdeskundige die door de onduidelijke bordjes in het ziekenhuis helemaal de weg kwijtraakte, terwijl ze een belangrijk onderzoek moest laten doen.

Marjolein vertelt hoe onduidelijkheid over corona veel angst en verdriet kan veroorzaken. Ze vindt het onverstandig hoe weinig er nagedacht is over wat de lockdown voor mensen met een verstandelijke beperking betekent. ‘Er wordt speciaal gekeken voor jongeren, ouderen, zieken, maar niet voor deze doelgroep.’ Het kostte bijvoorbeeld de grootste moeite om cliënten te laten weten waarom ze plots hun ouders niet meer mochten zien, of alleen nog maar vanachter een raam. Marjolein zegt: ‘Communicatie gaat over samendoen. We moeten ook in moeilijke tijden het samen blijven doen. Want je ziet altijd weer: er zijn meer overeenkomsten, dan verschillen.’

Bij de Amerpoort maken ze daarom gebruik van het zogenaamde EdLoket. Daar wordt elke mail naartoe gestuurd, voordat de bewoners hem te lezen krijgen. Men probeert de tekst leesbaar en begrijpelijk te maken voor een verzonnen cliënt, genaamd Ed. Als Ed het zou kunnen begrijpen, dan weet men zeker dat de andere bewoners van de Amerpoort dat ook zullen doen. Zo’n loket zou de overheid misschien moeten hebben, meent Marjolein. Als ze een bericht over corona op de post willen doen, moet eerst gekeken worden of iedereen het kan begrijpen.

Andere onderwerpen waarover men het wil hebben is sport, gezonde voeding en de toegankelijkheid van het ziekenhuis. Zo kan Arthur niet begrijpen waarom het zoveel duurder moet zijn om gezond te eten, dan om ongezond te snacken. ‘Waarom kost een bloemkool 2 euro en een zak chips 99 cent? Het NOS-journaal, de makers van het nieuws en de plaats waar Arthur werkt, bericht enige dagen na ons gesprek van hetzelfde. ‘Prijs van gezond eten harder gestegen dan die van snacks en snoep’ staat er op hun website. Het zijn dus belangrijke en actuele vragen die in de BeleidsProkkels worden gesteld. Soms gaat het om zaken die specifiek voor mensen met een licht verstandelijke beperking gelden, maar vaker gelden ze voor iedereen.

Wat betreft voedsel gaat Arthur graag zelf aan de slag. Voor zijn werk bij de NOS vult hij de voedselvoorraden in het cafetaria bij. Daarnaast maakt Arthur kookvideo’s, te vinden op zijn kanaal Arthur Kookt (te bezoeken via deze link). Vóór ons gesprek heb ik van hem in een van de video’s geleerd hoe een diepvriespizza te bereiden. Toevallig gebruikt hij in zijn video exact dezelfde magnetron als die van mijn ouders. Pas door Arthurs uitleg begrijp ik voor het eerst hoe dat je die magnetron voorverwarmd, wat de volgende diepvriespizza zeker ten goede gaat komen… Zo zie je maar weer: véél meer overeenkomsten dan verschillen. En bij begrijpelijke taal is iedereen gebaat, of het nou chips, bloemkool of een lekkere pizza wordt.

Apeldoorn, 7 juni 2021
Prokkel verslaggever Joep Reinders

Noot van de redactie
Wil jij ook geïnterviewd worden door Joep, laat het weten via info@prokkel.nl